Oké. Dus je bent al behoorlijk van ‘t padje en gedachteflarden dwarrelen om je hoofd. Je voelt je in contact met andere vibraties en andere frequenties - andere dimensies zelfs. Wat nu? Ik zal het je vertellen. Dit is hét moment om je geest wat creativiteitsoefeningen te laten doen, vooral als je je tegoed hebt gedaan aan cannabis. Het prachtige plantje kan namelijk zorgen voor verhoogde focus, concentratie en bewustzijn, waardoor je beter in staat bent om out of the box te denken en tot nieuwe inzichten te komen. Volgens Honest Marijuana gebeurt dit in de derde fase van je high-zijn. Dit is dus het beste stadium om in te analyseren, discussiëren en nou ja, mentaal helemaal los te gaan. Is er in die verheven toestand een beter onderwerp om bij de horens te vatten dan, ach, ik weet niet… HET UNIVERSUM? Dacht het niet. Wij helpen je een handje op weg met de drie voornaamste theorieën over de structuur waarin ons heelal bestaat. Maak je gordel vast en geniet van de reis!
Theorie 1: We zijn onderdeel van een multiversum
De hypothese van het multiversum is dat ons universum, dat wij doorgaans toch als allesomvattend beschouwen, niet het enige bestaande universum is. Sterker nog, als tijd en ruimte oneindig zijn, bestaat er een oneindig aantal universums, waarin iedere mogelijke gebeurtenis een oneindig aantal keer gebeurt. Zo is er een parallel universum waarin je ditzelfde artikel leest, maar dan met groen haar en een donut om je oor. Of een waarin je dit zojuist zelf hebt geschreven, in vla op de muur. Deze variaties worden ook wel ‘dochteruniversums’1 genoemd. Al deze werelden samen, met hun oneindige mogelijkheden, zijn het multiversum. De eerste die met dit doldwaze idee op de proppen kwam was Erwin Schrödinger, in 1952. Volgens Schrödinger zijn er eindeloze alternatieven voor gebeurtenissen. Alleen zijn het eigenlijk geen alternatieven, omdat ze allemaal tegelijk gebeuren.2 In ieder universum zijn de constanten en natuurwetten net iets anders dan in de andere. Deze theorie hangt samen met het ‘antropische principe’: het kan niet anders dan dat we het heelal waarnemen zoals wij het waarnemen, want anders hadden wij nooit kunnen bestaan. Onze waarneming hangt samen met ons bestaan, van dingen die we niet kunnen waarnemen hebben wij geen weet. In een multiversum is een heelal als het onze niet meer dan logisch, juist omdat er een oneindig aantal universums mogelijk zijn.3
Bewijs
Dat is allemaal leuk bedacht, denk je misschien, maar waar is het bewijs? Dat is een lastige. Het is voor ons helaas al onmogelijk om de buitenste randen van ons eigen universum te zien, laat staan daarbuiten. Dit komt omdat het universum gebogen is en wij dus in een soort vissenkom zitten.4 Omdat de theorie van het multiversum niet bewezen maar ook niet ontkracht kan worden - een beetje zoals het bestaan van goden - zeggen sommige wetenschappers dat het multiversum geen legitiem onderzoeksonderwerp is. Het zou meer een onderwerp zijn om over te filosoferen.5 Het voordeel daarvan is dat je er oneindig over kunt fantaseren (wat je waarschijnlijk ook doet, in een parallel universum).
Theorie 2: het bubbeluniversum
Nu je met je magische hersenpan dit concept van meerdere universums in een eindeloze tijd en ruimte bij de lurven hebt gepakt, ben je klaar voor een aansluitende theorie: het bubbeluniversum. Je kent vast wel de theorie van de oerknal, waarbij vanuit een enkel vacuüm van grote energie het universum op hoog tempo is gaan uitdijen. Een beetje zoals een ballon. Dit proces, dat nog steeds aan de gang is, noemen we ook wel inflatie. Volgens de theorie van het bubbeluniversum en eindeloze inflatie is er bij de oerknal echter niet één bubbel ontstaan, maar een hele zee van bubbels. Elke bubbel met een eigen vacuümkern. Doordat de ruimte-tijd op verschillende plaatsen in verschillend tempo is toegenomen, kunnen de bubbeluniversums met elk hun eigen natuurwetten en constanten zijn ontstaan. Door deze andere basisregels zouden deze andere werelden in onze ogen wel eens heel raar kunnen zijn.
Bewijs
Recentelijk hebben astronomen een fenomeen ontdekt dat wel eens een aanwijzing zou kunnen zijn voor het bestaan van andere bubbels. Starend naar de sterren hebben zij een koude plek in de ruimte waargenomen, die niet direct verklaard kan worden door de standaard oerknaltheorie. Een spannende uitleg is dat de plek veroorzaakt is door een botsing tussen ons universum en een ander bubbeluniversum. Dit zou de eerste concrete aanwijzing voor het bestaan van het multiversum zijn, én een indicatie dat ‘het alles’ eruit ziet als een wolk versgeblazen bellen. Hoe cool is dat?
Theorie 3: Ons heelal is een simulatie
Zet je schrap, want nu gaan we los. Wat als ons hele universum, zoals wij het kennen, een simulatie is? Precies zoals in de film The Matrix zou alles wat wij ervaren een gigantische computersimulatie zijn, gecreëerd door een verder ontwikkelde intelligentie. Als dit zo is, kunnen we dan tastbaar bewijs voor deze theorie vinden? In The Matrix zijn ‘glitches’ waarneembaar - kleine foutjes of herhalingen in de realiteit, die we afdoen als een optische illusie of een déjà vu. Het klinkt aannemelijk dat onze eindeloos ingewikkeld ontworpen wereld (kijk maar eens door een microscoop) niet in zijn geheel zo gedetailleerd gemaakt zou kunnen worden. Misschien dat hier en daar met een wat grovere kwast is gewerkt? Misschien kunnen we deze glitches heel af en toe zien, door goed genoeg te kijken?
Bewijs
Het probleem met dit soort bewijs is dat ieder bewijs dat we dénken te vinden, gesimuleerd zou kunnen zijn. Er zou dus nooit stoffelijk beslissend bewijs voor de theorie kunnen worden gevonden. Volgens de beroemde astronoom Neil Degrasse Tyson moeten we daarom ook niet op deze manier naar bewijs zoeken. Volgens Tyson is het vrij waarschijnlijk dat we in een simulatie leven, mits je er van uit gaat dat tijd oneindig is. Zijn gedachtegang is als volgt: in theorie is het mogelijk dat er ooit een soort zou kunnen bestaan die een universum op sublieme wijze na kan bootsen. Als tijd echt oneindig is, kunnen er een oneindig aantal beschavingen een oneindig aantal simulaties creëren. Sterker nog, als een simulatie maar perfect genoeg is, kunnen de inwoners van de simulatie misschien weer zélf een gesimuleerde wereld maken. Wow. Dubbel wow.
Dit zijn nog maar slechts de meest mainstream theorieën waarover daadwerkelijk wordt gediscussieerd in de wetenschap. Als je stilstaat bij de eindeloze mogelijkheden van onze plaats in het alles, is het bijna arrogant om te denken dat wij in het enige en echte universum wonen. Hopelijk heb je weer even voldoende stof tot spacen. Meer lezen? In de genres fantasy en sciencefiction is er al veel geschreven over het multiversum, ook wel bekend als metaversum, kwantum universum of parallelle of alternatieve werelden, dimensies, realiteiten of tijdlijnen. Een aanrader is bijvoorbeeld de boekenserie The Long Earth van Terry Pratchett en Stephen Baxter. Have fun and safe travels!
Auteur: Sara de Waal
Noten
1 5 reasons we may live in a multiverse
2 David Deutsch, The Beginning of Infinity, page 310.
3 In een multiversum is een heelal zoals het onze niet meer dan logisch
4 Parallel Universes: Theories & evidence
5 Does the multiverse really exist?
Beelden:
Night Sky, Fotocredit: Foter.com
Universe, Fotocredit: European Southern Observatory via Foter.com / CC BY
Planetary Nebulas, Fotocredit: Smithsonian Institution via Foter.com
